top of page

 MEKANIN HAFIZASI 

KİRALIK FABRİKA

Bergama Tekstil Fabrikası’nın Bergama Belediyesi’ne devredilmesinden kısa bir süre sonra 17 ve 21 Ekim 2005 tarihlerinde İzmir’in Seferihisar ilçesinde meydana gelen depremler Bergama’yı da etkiledi. Bergama Lisesi hasar görmüş, yapı hakkında “oturulamaz” raporu düzenlenmişti. Bunun üzerine lisede eğitim gören 510 öğrenci için eğitime devam edecekleri geçici bir yer arayışına girildi. Bergama Kaymakamı Hüseyin Eren’in öğrencileri farklı okullara yerleştirme çabası sonuç vermeyince, dönemin AKP’li Bergama Belediye Başkanı Raşit Ürper Tekstil Fabrikası’nın idari binalarının geçici olarak liseye dönüştürülmesi için gereken çalışmaları başlattı. Düzenleme çalışmalarına belediye personelinin yanı sıra kentteki askeri birlikler de katıldı. (Birgün gazetesi, 31 Ekim 2005) Bergama Lisesi’nin öğrencileri 2005-2006 eğitim öğretim yılını fabrikada tamamladı; mezuniyet aşamasına gelenlerin törenleri haziran ayında fabrikada yapıldı.  (İhlas Haber Ajansı, 12 Haziran 2006)  Aynı yıl, Bergama Belediye Başkanı Raşit Ürper, basına yaptığı açıklamayla Sümerbank Bergama Pamuk İpliği ve Dokuma Fabrikası'nın, belediye tarafından istihdam koşullu ve cüzi bir kira bedeliyle işletim hakkının 30 yıllığına İstanbul merkezli bir şirkete verildiğini duyurdu. Söz konusu haberde şunlar yazmaktaydı: 

“Edinilen bilgiye göre, işadamı Osman Konak'a 30 yıllığına ve istihdam amaçlı cüzi bir kira bedeliyle kiralanan fabrikanın, ilk aşamada dokuma ve boya ünitelerinin üretime sokulacağı, ardından da konfeksiyon bölümünün faaliyete geçmesi için çalışmaların sürdürüleceği öğrenildi. Bergama Belediyesi'nin kira sözleşmesinde istihdam konusuna ağırlık vererek, istihdamın yüzde 70'inin Bergama'dan olma koşulunu koydurduğu, fabrikanın ilk etapta 100-150 kişi ile üreteme geçeceği, konfeksiyon bölümünün de faaliyete geçmesi ile bu rakamın 450'yi bulacağı kaydedildi.”

ogün çıtlak (3)_RE.jpeg

Fotoğraf: Ogün Çıtlak, 2011

Raif Metin_2010(25).jpeg

Haberin devamında fabrika konusunda yaşanan gelişmelerle ilgili bilgi veren Bergama Belediye Başkanı Ürper şunları söylüyordu: 

"Fabrikayı verdik, bir firmayla anlaştık. Şu an dokuma makinelerinin bakımlarını yapıyorlar. Öyle tahmin ediyorum, kısa bir süre, bir kaç aylık bir zaman içerisinde bitirecekler; sonra üretime başlayacaklar. Bizi düşündürüyordu orası. En az 100-150 işçi ile başlayacaklar. Şu an deneme üretimi yapıyorlar, fabrikanın emekli olmuş ustaları ile bakımlarını yapıyorlar. Şu an 30-35 kişi çalışıyor orada. İnşallah iyi olacak. Orayı ayağa kaldırmak çok zor olacak ama Bergama'nın gerçeği, Bergama'da istihdam yok. Bazı yerlerde bu imkânlar var. 

(…) Şimdi fabrikanın binası da çok güzel, burayı bize verin diyorlar. Gerçekten çok büyük bir arazi, 110 dönümlük bir arazisi var. Bergama için önemli bir yerde. Sağ olsunlar Başbakanımız, Maliye Bakanımız çok büyük fedakârlık yaptı. Başka taleplerimiz de oldu, Maliye Bakanımız ‘Sana çok büyük fedakârlık yaptım, bana hiç gelme.’ diyor. 'Sana 4.5 trilyon para verdim' diyor. 'Sayın Bakanım ne parası verdiniz?' diyorum, 'Borcunu ödedim.' diyor. Fabrikanın 4.5 trilyon SSK'ya borcu vardı. Bir kuruş almadan bunu yaptığını söylüyor. Velhasıl Bergama için çok iyi oldu, biz de bir şekilde onu değerlendiriyoruz. Yoksa benim çok büyük maddi sıkıntım vardı. Şirketin yüzde 99.8'i belediyenin oldu yani, Sümerbank Basma Sanayi Ticaret Anonim Şirketi, mülkü de şirketin ve 5 bin metrekare kapalı alan var. Düşünebiliyor musunuz, 1950'li, 1960'lı yıllarda Türkiye'de böyle büyük tesisler yapılmış. Binaların teknolojisi bile şu an çok sağlam. Mesela bir yemekhanesi var, çok yüksek ve beton bir bina. Nefis bir yapısı var. Şu anda bakım onarım yapıyorlar, 30-35 kişi çalışıyor. Makineler 4-5 yıl çalışmamış. Tekrar söküyorlar, ayar yapıyorlar, elden geçiyor. Eksik parçaları var, yurt dışından onlar geliyor. Yoğun bir çalışma yapıyorlar, 150 kişiyle yakında üretime başlayacak. Bu çalışmalar bir kaç ay sürer." 

Haberde, fabrikanın geçmişe dönük bütün işçi alacaklarının ödendiğini, bakım onarım yapan 30-35 usta ile birkaç güvenlik görevlisinin çalışmaya devam ettiğini söyleyen Ürper, "Dokuma ve boya bölümünden sonra sırada konfeksiyon bölümü var. Orası daha hiç faaliyete girmedi. Dokuma ve boya bölümü bittikten sonra konfeksiyon bölümüne girecekler." diyordu.

 

Ürper ayrıca, Bergama Meslek Yüksek Okulu'na Tekstil ve Konfeksiyon Bölümü açılmasını istediklerini, bu bölüme gelecek öğrencilerin de fabrikada eğitim görebileceklerini, söylüyordu. (İhlas Haber Ajansı, 12 Haziran 2006)

Raşit Ürper’in büyük beklentilerle kiraya verdiği fabrikanın bu dönemine ilişkin İzmir Endüstriyel Miras Envanteri’nde yer alan bilgiye göre, “2007 yılında Bergama Belediyesi fabrikayı iki farklı tekstil firmasına kiraya vermesiyle yeniden başlayan üretim uzun ömürlü olamadı. Bu dönemde 305 kişinin çalıştığı fabrika zarar ettiği gerekçesiyle 2008 yılında kapandı.” (İzmir Endüstriyel Miras Envanteri, 2022) 

 

Ürper’in belediye başkanlığı döneminde, makine parkı oldukça eskimiş durumdaki fabrikayı kiralayan İstanbul merkezli tekstil firması üretimini uzun süre devam ettiremeyince fabrika bu kez Bursa merkezli Hasgül Tekstil’e kiraya verildi. Bu firmanın üretim süreci de uzun soluklu olmadı. Bir süre sonra iflas eden firma fabrikadan çıkarken geriye birkaç aylık ödenmemiş işçi maaşları, kayıp makineler ve Bergama Belediyesi’nin ödemek zorunda kalacağı yaklaşık iki yüz yirmi altı milyar liralık büyük bir elektrik borcu bırakacaktı. Aynı süreçte fabrika yemekhanesi de 20 yıllığına Öz Müge Ltd. Şti.’ne tabldot yemek üretimi yapmak; konfeksiyon atölyesi de bir başka şirkete konfeksiyon üretimi yapmak üzere cüzi bedellerle kiraya verilmişti.

 MEKANIN HAFIZASI 

YENİ ARAYIŞLAR

bottom of page